Nghệ Thuật Lắng Nghe – Nâng Cao Kỹ Năng Lắng Nghe Cho Tân Sinh Viên

Lắng nghe là một kỹ năng tối quan trọng trong nghệ thuật giao tiếp để xây dựng nên mối quan hệ tốt đẹp và thu phục được lòng người. Đồng thời, đây cũng là một trong những kỹ năng quan trọng giúp các bạn sinh viên trong quá trình học hỏi, tiếp thu kiến thức, kinh nghiệm trong công việc và cuộc sống. Nhưng, nếu coi nghe là phản xạ tự nhiên của con người thì học cách lắng nghe lại là cả một nghệ thuật. 

Hôm nay, hãy cùng SkillHub tìm hiểu tại sao lắng nghe lại quan trọng và cách để cải thiện kỹ năng lắng nghe đơn giản và hiệu quả nhất nhé!

Xem thêm: Mùa tuyển dụng CLB tới! Làm thể nào để có kỹ năng phỏng vấn câu lạc bộ “tuyệt đỉnh”?

Thế Nào Là “Nghe” và “Lắng Nghe”?

Hàng ngày, đôi tai chúng ta tiếp nhận vô số âm thanh từ con người và các phương tiện truyền thông… Từ đó, bộ não chúng ta dần xử lý thông tin và tăng khả năng nhìn nhận, đánh giá vấn đề.

Tác giả Nguyễn Lân đã từng nói: ”Nghe là nhận được tiếng bằng tai, là sự cảm nhận được bằng tai ý người nói”. 

Nói theo cách khác thì nghe là quá trình mà sóng âm đập vào màng nhĩ và truyền tín hiệu lên não, là hình thức thông qua thính giác để tiếp nhận thông tin. Bởi vậy, hằng ngày chúng ta có thể nghe rất nhiều tiếng động, âm thanh xung quanh mình nhưng đôi khi không để ý vì nhiều khi chúng ta không nhất thiết phải nghe hiểu.

Xem thêm: 7 nguyên tắc lắng nghe hiệu quả khi làm việc nhóm

Theo nghiên cứu thì nghe được chia thành 5 cấp độ: Nghe phớt lờ, nghe giả vờ, nghe chọn lọc, nghe chú tâm và nghe thấu cảm.

• Nghe phớt lờ hoặc không nghe gì cả nghĩa là lúc này khách thể giao tiếp hoàn toàn bỏ ngoài tai những gì đối phương đang nói. Ví dụ, Khi một người đang lơ là trong lớp học, trong cuộc họp mà không tập trung hay mải mê làm việc riêng của mình. Đây được xem là cấp độ tệ nhất của việc nghe, thể hiện sự thiếu tôn trọng người đối diện và bản thân mình.
• Nghe giả vờ là khi người nghe suy nghĩ rằng điều mình đang nghe là không cần thiết hoặc trái với suy nghĩ, quan điểm và mong muốn của bản thân mình nên dẫn tới việc không muốn nghe. Song, vì phép lịch sự nên người nghe buộc phải vờ như đang nghe mặc dù trên thực tế họ không nghe gì cả.
• Nghe chọn lọc là cách nghe có sự chọn lọc về thông tin tiếp nhận. Nghĩa là người nghe chỉ nghe những gì họ thích, họ thấy có ích hoặc đồng với quan điểm của bản thân. Ngược lại, với những nội dung họ cảm thấy không thích hoặc không phù hợp thì bản thân họ sẽ tự bỏ việc nghe để suy nghĩ cho việc khác.
• Nghe chú tâm nằm trong những cấp độ cao của việc nghe. Tại thời điểm này, người nghe sẽ dồn hết khả năng của mình để chú ý nắm bắt thông tin, nội dung tư người nói để hiểu và xử lý những thông tin đó.
• Nghe thấu cảm là mức độ cao nhất của sự lắng nghe. Lúc này, Không chỉ đơn gỉan là người nghe sử dụng thính giác để tiếp nhận thông tin mà họ còn sử dụng cả trái tim của mình để lắng nghe đối phương. Họ cố gắng đặt mình vào vị trí của đối phương để có thể cảm nhận được nhưng tâm tư tình cảm của người nói. Họ nghe một cách chân thành và tích cực nhất và chỉ khi ta lắng nghe được ở mức độ thấu cảm thì khi đó mới trở thành nghệ thuật, kỹ năng lắng nghe.

Như vậy, việc nghe sẽ có nhiều cấp độ. Nghe là phản xạ tự nhiên của con người nhưng lắng nghe mới là nghệ thuật, là kỹ năng nên chỉ bằng cách nghe một cách chăm chú, nghe thấu thì mới được coi là lắng nghe.

Xem thêm: Kỹ năng cân bằng cuộc sống giúp tân sinh viên làm quen với môi trường sống mới 

Tầm Quan Trọng Của Kỹ Năng Lắng Nghe

Kỹ năng lắng nghe hầu như được đánh giá là một kỹ năng quan trọng bậc nhất. Và đây cũng nằm trong top những kỹ năng khó nhất khi mọi người thường truyền tai nhau rằng: “Đời người chỉ mất hai năm để học nói nhưng phải mất cả đời để học lắng nghe” hay “Nói là bạc, im lặng là vàng, lắng nghe là kim cương”. Trong quá trình giao tiếp thì kỹ năng lắng nghe có vai trò vô cùng quan trọng. Đây sẽ là một trong những cách để thu phục lòng người, là phương thức để chúng ta rút ngắn con đường tới thành công. 

Đặc biệt đối với sinh viên,việc phải lên lớp đều đặn và chăm chú lắng nghe giảng sẽ là cách để các bạn hiểu bài nhanh nhất và ghi nhớ lâu nhất kiến thức học được. Khi sinh viên chăm chú nghe giảng trên lớp thì khi về nhà sẽ không phải tốn thêm nhiều thời gian để ôn lại nội dung đã học trên lớp.

Thay vào đó, sinh viên có thể tự do đọc thêm sách hoặc tìm hiểu thêm kiến thức về các lĩnh vực khác hoặc kiếm một công việc làm thêm. Nhờ đó, khi bước ra khỏi trường, sinh viên sẽ dễ dàng vận dụng được kiến thức đã học vào thực tiễn, nhằm nâng cao hiệu quả của công việc. Hơn nữa, ý thức và thái độ học tập của sinh viên sẽ thể hiện rõ nhất qua việc lắng nghe chăm chú và đóng góp to lớn trong việc tiếp thêm ngọn lửa nhiệt huyết của nghề giáo và truyền thêm cảm hứng cho thầy cô.

Xem thêm: 5 lời khuyên giúp nâng cao kỹ năng quản lý thời gian cho tân sinh viên 

Rào Cản Khi Lắng Nghe Của Sinh Viên

Với các bạn sinh viên, nguyên nhân chủ quan dẫn tới kỹ năng lắng nghe chưa tốt là do các bạn có nhiều thói quen xấu dễ gây ảnh hưởng tới khả năng lắng nghe. 

VD: Sinh viên không tập trung, chỉ thích nghe có chọn lọc, một cách máy móc mà không có mục tiêu hoặc không có động lực trong việc học tập.

Có thể cho rằng, mục tiêu lớn nhất của sinh viên khi ngồi trên ghế nhà trường là tiếp thu tri thức, đặc biệt là những kiến thức chuyên môn để tạo hành trang cho bản thân. Nhờ đó, sau khi ra trường các bạn sẽ có nhiều cơ hội để lựa chọn công việc thích hợp, đúng với nguyện vọng, mơ ước của bản thân.

Bởi vậy, sinh viên xác định được mục tiêu và có động lực trong quá trình học tập thì sẽ luôn tới lớp với một tâm thế vui vẻ, phấn chấn, sẵn sàng học hỏi và chinh phục từng nấc thang tri thức. Với nhóm bạn học này, các bạn sẽ có ý thức và thái độ học tập rất tốt. 

Tuy nhiên, số sinh viên thuộc bộ phận này thường có tỷ lệ không cao. Theo kết quả khảo sát thì con số này chỉ chiếm khoảng 25%. Ngoài ra, có 15% sinh viên lắng nghe một cách có chọn lọc, nghĩa là chỉ chăm chú nghe các môn học hoặc những nội dung mà bản thân cho là thú vị và hấp dẫn. Và bởi vì chỉ nghe một phần thông tin, một mẩu nội dung của bài giảng nên phần kiến thức tiếp thu được sẽ không có hệ thống, không chuyên sâu mà chỉ mơ hồ, dẫn tới kết quả không được như kỳ vọng.

60% là tỷ lệ các bạn sinh viên không thích việc nghe giảng. Đây là bộ phận sinh viên không coi trọng việc học, không có động lực trong học tập, chỉ coi việc đến lớp như một nhiệm vụ bắt buộc và làm cho có. Bởi vậy, rất dễ dàng để có thể bắt gặp tình trạng ngủ gật say sưa trong lớp. Hoặc không thì sẽ là những cuộc trò chuyện riêng, làm việc riêng trong lớp. Hầu hết bộ phận sinh viên này không hề đặt mục tiêu cho việc học của mình hay cuộc sống mà chỉ mong có đủ điều kiện để qua môn hoặc nếu có bị học lại thì cũng là vấn đề không quá to lớn. 

Tóm lại, kỹ năng lắng nghe sẽ chịu tác động bởi cả yếu tố khách quan lẫn chủ quan. Do đó, các bạn sinh viên cần phải không ngừng nỗ lực để vượt qua những rào cản để có thể cải thiện được kỹ năng lắng nghe của mình theo cách hiệu quả nhất.

Cách Cải Thiện Kỹ Năng Lắng Nghe Cho Sinh Viên

Ở Trên, SkillHub đã chỉ ra được 1 vài yếu tổ chủ quan và khách quan có ảnh hưởng đến việc lắng nghe. Tuy nhiên, hiệu quả của quá trình lắng nghe vẫn chịu tác động của các yếu tố chủ quan đó. Bởi vậy, trong trường hợp các yếu tố khách quan không thuận lợi như ta mong muốn thì với tinh thần cầu thị, chân thành ta vẫn sẽ có thể cứu vãn và đạt được kết quả lắng nghe tốt nhất.

Dưới đây là một số phương pháp giúp cải thiện kỹ năng lắng nghe của sinh viên:

1. Nghe Từ Khoá

Các giảng viên sẽ thường nhấn mạnh vào những từ khoá hoặc thâm chí viết lên bảng và gạch chân, khoanh tròn những khái niệm quan trọng mà sinh viên cần chú ý và ghi nhớ.

2. Chú Ý Ngôn Ngữ Cơ Thể

Hãy chú ý tới những cử chỉ, hành vi của thầy cô như nhướn mày, ánh mắt, điệu cười,… Đây là những hành động cho thấy giảng viên muốn nhấn mạnh vào những điểm mà sinh viên cần lưu ý trong bài giảng.

Xem thêm: Ngôn ngữ hình thể có là nét chấm phá trong bài thuyết trình ?

3. Chú Ý Phản Ứng Của Chính Bạn

Khi giảng viên của bạn đề cập tới điều gì đó hay ho, thú vị, gây ngạc nhiên, hay tò mò thì hãy chú ý gật đầu nhẹ hoặc nhẹ mỉm cười. Nếu điều mà thầy cô đang nói tới khiến bạn cảm thấy nhàm chán, buồn ngủ thì hãy cố gắng kiểm soát bản thân bởi điều này sẽ giúp bạn chú ý nhiều hơn vào những điều thầy cô đang nói. Bạn đang tương tác, phản ứng với bài học tức là bạn vẫn nghe giảng.

Xem thêm: Hướng dẫn kỹ năng kiểm soát cảm xúc cho tân sinh viên vững vàng hòa nhập cuộc

4. Tránh Đưa Ra Các Dự Đoán

Nếu bạn biết trước được những điều mà giảng viên sắp nói thì bạn sẽ vô tình trở nên lơ đãng và không tập trung lắng nghe nữa.

5. Tập Trung Vào Bài Giảng Thay Vì Giảng Viên

Đừng để ngoại hình hay trang phục của thầy cô khiến bạn bị phân tâm, mất tập trung.      hãy giành hết sự chú ý của bạn vào những gì mà thầy cô cung cấp, truyền tải cho các  bạn.

6. Tránh Để Bị Cuốn Vào 1 Chi Tiết

Đừng để tâm trí của bạn đi lang thang. Hãy gạt đi những suy nghĩ vu vơ ra khỏi đầu bạn. Trong lúc nghe giảng, bạn có thể sẽ nghe phải những từ khó hiểu. Khi đó, hãy note lại để thắc mắc với giảng viên.

Và nếu bạn có thể kết hợp nghe giảng với ghi chép, bạn sẽ dễ dàng hình dung trước được những gì sẽ diễn ra trong bài giảng hoặc nảy ra những ý tưởn mới mẻ hơn về các kiến thức sắp học. Bởi vậy, bạn nên ghi chép lại những điểm cần lưu ý ở lề vở để dễ thấy hơn. Những gợi ý đó chắc chắc sẽ có lợi cho bạn sau này.

Khi có sinh viên đặt câu hỏi và thầy cô có ấn tượng với câu hỏi đó, bạn hãy nhanh chóng ghi chép lại vào vở ghi của mình bởi khả năng cao đây sẽ là vấn đề mà thầy cô sẽ hỏi lại trong bài kiểm tra. 

Ngoài ra, nếu được cho phép, bạn hãy ghi âm lại bài giảng vì nhờ đó bạn có thể thoải mái nghe hoặc xem lại các bài học đó sau này.

Kết

Trên đây là những kiến thức mà SkillHub đã tổng hợp để giúp các bạn sinh viên cải thiện được kỹ năng lắng nghe của mình. Hy vọng rằng qua bài viết này, các bạn sinh viên có thể rút ra được những TIPS để nâng cao hiệu quả lắng nghe của mình. Chúc các bạn thành công!

Hiện nay, SkillHub đang triển khai gói BASIC1 – combo 2 khóa học kỹ năng mềm trên nền tảng của SkillHub chỉ với mức giá CỰC HỌC SINH – 199K (cho 2 khóa học). Đừng ngần ngại nâng cao kỹ năng mềm cho bản thân ngay từ hôm nay.

ĐẦU TƯ CHO BẢN THÂN LÀ KHOẢN ĐẦU TƯ KHÔNG BAO GIỜ LỖ!